- TERRA
- I.TERRAAntarctica quid sit, non constat, cum nondum detecta sit. Vide Antarcticae regiones, seu quae magis versus Antarcticum circulum extenduntur, et terra Australis.II.TERRAcommunis ommunis omnium parens, ut caelum Deorum, credita est, Plin. l. 2. c. 63. unde pro Numine olim culta, quod modo aliter, modo Vestam vocabant, Servius, ad Aen. l. 3. v. 283. Nam e Vestam ideo Troiani colunt, quia eadem Terra, terrigenas autem Athenienses nemo dubitat. Cuius simulacrum muliebris forma, tympanum gestans, quod Terra ventos in se contineat, Suidas in voce γῆς ἄγαλμα. Hinc per eam iuratum Romanis, Graecisque, uti in Theatro Hum. Vitae docet Zuingerus, p. 142. Vide quoque Cael. Rhodig. l. 15. c. 14. et hîc passim, inprimis in voce Herthus, ac Tellus, quae in Sacris usitata, plura vero de cultu, habitu et statuis eius habes legere apud Pausaniam, l. 8. et in Superstitionibus Caspar. Barthii. Addo saltem tunicam Terrae tribus coloribus variari consuevisse, pro temporum anni ratione, viridiin segetibus lactentibus, flavô in maturis et candidô in nivibus, uti apud Salmas. videre est Not. ad Tertullian. de Pallio, c. 2. In hanc infans, modo in lucem editus, sollenni ritu olim staturtus est, postquam esset lotus: Quae causa, quod apud plurimos Auctorum infantes nudos Terra excipere dicitur. Quo eleganter collineat Plin. l. 7. in prooem. Natura hominem tantum nudum et in nuda humo, natali die abicit ad vagitus statim et ploratum. More e sacris Hebraeorum ad Romanos transsatô, qui tamen ante Iustinianum desiit. Religiose autem ea, quamprmum attigissent Augusti, consecrata est, Sueton. Octav. c. 5. Causa ritustriplex fuit, sive ut vocem, Terrae contactu, acciperet infans, Macrob. Saturnal. l. 1. c. 12. sive, ut auspicaretur rectus esse Diis Coniugalibus, Varro, de R. R. l. 2. unde ab Obstetrice erectus in Terram statuebatur: sive denique, ut Opem seu Matrem communem salutaret. Macrob. iterum Saturn. l. 1. c. 10. Et sic in terra constitutis Statina Dea puerilis, vel, ut aliis visum, Statarius, praefuit. Inde suscipiebantur a Parente, vel Procuratore eius, quo inter legitimos numerarentur heredes: quae sublatio ope Deae Levanae facta credebatur, uti dictum pluribus, supra non in uno loco. Sed et in Opalibus tangebant Terram ut supra diximus ubi de iis. Contra, Parricidis, ex veter. legum Romanarum praescriptô, soleae ligneae inductae sunt, sicque in carcerem ii ducti. Ne terram communem omnium parentem attactu improbô contaminarent, Hadr. Turneb. Adv. l. 13. c. 13. Posteaque, ob eandem. rationem, culeo insuti ac in mare proiecti sunt, uti supra dictum. At scelerati alii vivi eâ obruti, uti Vestales stupri convictae. Sed et Olha Plescoviensis legatos Drevulianorum, qui eam Malditto Principi suo, a quo Igorus Russorum Princeps Olhae maritus caesus fuerat, in uxorem peterent, eôdem suppliciô affecit, teste Sigismundô Herbersteniô de Rebus Moscov. Alias sepultis terram levem precabantur Veteres, insepultis terrae aliquid iniciebant, utidixmus supra in voce Gleba, item Pulvis: quemadmodum de more terram et aquam offerendi, in signum deditionis, Persis olim usitato alibi. Vide quoque Alexandrum ab Alex. Gen. Dier. l. 4. c. 7. de simulacro vero Terrae Athenis, a Iove suppliciter petentis aquam, eundem, c. 16. etc. Coeterum Geographis Teera seuOrbis Terrarum, orbem denotat Terraqueum, partibus suis solidis ac liquidis constantem, h. e. ipsa Terrâ, Aquâ et Aere, cuius ambitum vocant Atmosphaeram. Et quidem, quod ad figuram Terrae, non tantum vulgus credit, in latissimam planitiem eam excurrere,cuius terminus sit circularis linea, sed et Patrum non paucis idem creditum: illam nempe infinitis radicibus extendi ac fundari. Lactantius, Inst. div. l. 3. c. 24. Augustin. de Civ. Dei l. 16. c. 9. Alii: quod nostrâ quoque aetate Franc. patricius magnô nisu contendi. Unde error ortus alter, Antipodes non dari, vide Nicol. Nancel. Microscomi l. 9. ubi Lactantii, Augustini, Nazianzeni verba laudantur: Quod Christiani plerique mediae aetatis senserunt, et Bonifacius Episc. moguntinus hôc argumentô confirmvit, Si essent Antipodes, alii homines, alius Christus, Aventin. Ann. Boior. l. 3. Cui cum Virgilius in Bavaria Episcopus adversaretur, Bonisfacius apud Zahariam Pontificem Roman tantum effecit, ut is ad Utilonem Regem Bavariae literas daret, quibus hic motus Virgilium exiliô multavit. Hodie vero rotunditas Terrae experientiâ et rationibus ita demonstrata habetur, ut omnis plane scrupulus facile cuique demi possit. Neque obstat Ioh. Childrei, Angli diligentissimi, in Britannia Baconica sententia, quâ Terram ovalem facit. Vide quoque supra Globus. Magnitudo illius 5400. milliar. German. quorum singula 1900. perticas Rhinlandicas contineant, aestimari solet: Hoc sil. est punctum illud, quod inter tot gentes ferrô et igni divitur, Seneca praefat. l. 1. Natural. Quaest. O quam ridiculi mortalium termini, Ultra Istrum Dacus neexeat: Strymo Thracas includat: Parthis obstet Euphrates, Danubius Sarmatica ac Romana disterminet: Rhenus Germaniae modum faciat: Prenaeus medium inter Gallias et Hispanias iugum extollat: Inter Aegyptum et Aethiopiam arenarum inculta vastitas iaceat. Idem paulo post, Punctum est istud, in quo navigatis, in quo bellatis, in quo regna disponitis, minima, etiam cum illis utrinque Oceanus intercurrit. Modos magnitudinem istam inveniendi prolixe tradit Varenius, Geogr. l. 1. c. 4. et Willibrordus Snellius in Eratosthene Batavo. Causam cum Ricciolo, Geogr. l. 5. balbutimus: Hominem unô annô, ab uno Polo ad alterum ambulare posse, si, quod non adeo difficile iter est, septem milliaria cum dimidio quottidie conficiat, Videri itaque probabile, Deum O. M. admensum fuisse Terrae Globum humanae staturae, et facultati ambulandi, ut homo, si velit, possit unô annô discernere omnes tempestatum vicissitudines, quas Sol abeundo ab uno Tropicorum et redeundo ad eundem efficit et ex ea contemplatione rapi in admirationem ac amorem Sapientis simi ac Munificentissimi Conditoris. Longitudo eius extensio est ab Occidente in Orientem; Latitudo, extensio eiusdem versus Polos: quam utramque Georgraphi in Terrestri globo certis exprimunt circulis. E' quibus circuli longitudinis, quos et Meridianos vocant, Aequatorem ad angulos rectos secant, et integri exhibentur numero 18. dimidiati seu semicirculi 36. Latitudinis vero Circuli, ad Aequatorem parallele ducuntur et ad utrumque Polum usque pertingunt, denis a se invicem gradibus distantes. Inter quos occurrunt oblique ducti circuli seu arcus reliquos omnes varie secantes, hincque Loxodromiae appellati numerô totidem, quot venti sunt, quorum etiamnominibus veniunt, in re nautica magni usus etc. Vide hac de re pluribus disputantem Auctorem Orbis Geogr. ac Civilis, part. l. c. 1. uti de Terraemedituilio aliquid infra, voce Umbilicus. Quod vero Terrae totius proportionem attinet, inter Christianos, Muhammedanos et Paganos idololatras instituendam, Edwardus Brerewodus Anglus in sua Investigatione Linguarum ac Religion. c. 11. et 14. hanc init: Si cognitas Mundi regiones (videl. Europam, Asiam, Africam, Americam etiist contributas insulas) dividamus in triginta portiones aequales; Christiam possident portiones quinque, Muhammedani portiones sex, idololatrae sive pagani portiones novendecim. Quamvis interim omittas considerationem terrae Australis sive Antarcticae, quam Magellamcam vocant. Ubi merito usurpes illud Servatoris nostri: Ampla quidem est messis, operarii autem pauci. Rogemus igitur Dominum messis, ut emitt at operarios in messem suam, Matth. c. 9. v. 37, 38, et c. 24. v. 14. De investitura per Terram, diximus suô locô. De Teraemotu, ut hoc unum addam, tremente Terrâ Neptuno olim, illô tamen non nominatô, sacrificatum fuisse, diximus supra, in Neptunus: quem proin cum ea commune habuisse templum, ex Musaeo apud Pausaniam notavit Marcellus Donatus in Dilucidationibus suis citatus Dempstero, in Rosin. l. 4. c. 11. Vide et supra aliquid voce Ptihaules. De Terris medicinalibus, vide Plin. l. 35. c. 16. Salmas. ad Solin. p. 130. Alios, ut et hîc passim quaedam etiam supra, vocibus Geographia Geomantia, et Geometria, nec non Iter exstaticum terrestre.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.